Zasłużeni regionaliści - Lubartowskie Towarzystwo Regionalne

Zasłużeni lubartowscy regionaliści

Gracjan Wereżyński

(1828-1902)

• Rejent lubartowski w latach 1866-1876

• współpracownik Gazety Lubelskiej, w której publikował teksty dotyczące przeszłości Lubelszczyzny

• autor monografii Historyczne opisanie Miasta Lubartowa, w której zastosował zapis kronikarski mający cechy gawędy historycznej (fragment ukazał się w 283 numerze Gazety Lubelskiej z 1885 r.)

• monografia zawierała historię miasta, dzieje jego właścicieli i opisy zabytków architektury; przy jej tworzeniu wykorzystano ustne i pisemne relacje od mieszkańców, dokumenty i materiały (również archiwalne, z których część zachowała się tylko w odpisach sporządzonych przez autora)

• zachowały się cztery wersje rękopiśmienne tego dzieła: najstarsza (datowana na 24 listopada 1885 r.) przechowywana jest w Wojewódz- kim Archiwum Państwowym w Lublinie, pozostałe z lat 1885-1886 i 1893 znajdują się w Bibliotece Polskiej Akademii Nauk w Krakowie

• dzieło to nie zostało dotąd wydane drukiem

Helena Morozewiczowa

(1867-1943)

• z Lubartowem związana w latach 1898-1915

• autorka tekstu i rysunków Ubiory ludowe w powiecie lubartowskim przekazanych do Muzeum Lubelskiego w Lublinie; w 1901 r. na Wystawę Rolniczo-Przemysłową w Lublinie dostarczyła wiele przedmiotów etnograficznych, w tym stroje regionu lubartowskiego

• aktywna działaczka Towarzystwa Krzewienia Oświaty Polska Macierz Szkolna; instruktorka bezpłatnych kursów oświatowych dla młodzieży

• inicjatorka zbiórki książek dla pierwszej publicznej biblioteki w mieście; organizatorka przedstawień, koncertów i zabaw (np. koncertu Kapeli Karola Namysłowskiego z Zamościa)

• po wybuchu I wojny światowej organizatorka miejskiej akcji pomocy żołnierzom jadącym na front

• 21 czerwca 1948 r. nastąpiło przeniesienie Jej prochów z Łukowa do grobu rodzinnego w Lubartowie

• 11 listopada 2016 r. wpisana została do księgi Pamięć i Zobowiązanie

Jan Mangold

(1885-1958)

• z Lubartowem związany od 1938 r.

• nauczyciel, działacz oświatowy i związkowiec

• inspektor szkolny, w latach okupacji niemieckiej kierownik Szkoły nr 1 w Lubartowie, po II wojnie światowej krótko inspektor, a potem nauczyciel w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym oraz w Publicznej Średniej Szkole Zawodowej w Lubartowie

• zaangażowany w pracę społeczną (PCK, Polski Komitet Pomocy Społecznej, Miejska Delegatura Rady Głównej Opiekuńczej, PSS Społem) oraz konspiracyjną (tajne nauczanie, tajna Powiatowa Komisja Oświaty i Kultury oraz komisje egzaminacyjne)

• współzałożyciel i pierwszy prezes Koła Miłośników Historii w Lubartowie (11 wrzesień 1955 r.), które zapoczątkowało w mieście działalność regionalną i wydawniczą po II wojnie światowe

• 11 listopada 2017 r. wpisany został do księgi Pamięć i Zobowiązanie

Wanda Śliwina

(1888-1962)

• z Lubartowem związana w latach 1908-1935, ale kontakty z miastem utrzymywała także po wyjeździe

• w młodości uczestniczka przedsięwzięć organizowanych przez Helenę Morozewiczową

• członek zarządu Polskiego Towarzystwa Miłośników Sztuki; kierownik sekcji teatralnej i literackiej, a także biblioteki

• autorka 26 utworów scenicznych, reżyser sztuk scenicznych, uczestniczka przedstawień i koncertów organizowanych na cele charytatywne

• inicjatorka i redaktor publikacji poświęconej rocznicy bitwy pod Grunwaldem – Jednodniówka z 15 lipca 1919 r.

• autorka wierszy, opowiadań, legend, satyr, powieści dla dzieci – często pisanych pod pseudonimem literackim Jagienka spod Lublina

• współredaktorka pierwszego czasopisma lokalnego Echo Ziemi Lubartowskiej

• autorka wydawnictw Lubartów (1926), Ziemia Lubartowska. Szkic monograficzny, ilustrowany (1928, wspólnie z Ferdynandem Traczem) oraz Lud lubartowski (1930)

• zgodnie ze swoją wolą spoczęła na lubartowskim cmentarzu parafialnym

• 11 listopada 2012 r. wpisana została do księgi Pamięć i Zobowiązanie

Józef Rafalski

(1898-1941)

• od urodzenia związany z Lubartowem

• nauczyciel muzyki w lubartowskich szkołach

• określany mianem „genialnego muzyka samouka” i „lubartowskiego Oskara Kolberga”

• jesienią 1918 r. uczestniczył w rozbrajaniu okupantów na dworcu kolejowym w Lubartowie

• jeden z założycieli Spółdzielczego Stowarzyszenia „Jedność” w Lubartowie, od 1930 r. sekretarz Rady Nadzorczej i członek komisji kulturalno-oświatowej

• organizator szkolnych drużyn piłkarskich „Błękitni” i „Zieloni”, w latach 1923-1928 piłkarz Klubu Sportowego „Lewart”

• działacz Polskiego Towarzystwa Miłośników Sztuki w Lubartowie – kierownik sekcji muzycznej, twórca programów na wieczory wokalno-muzyczne i kompozytor muzyki do spektakli teatralnych

• kierownik chóru „Lutnia”, prowadzący zespoły: mandolinistów przy Stowarzyszeniu Rodziny Urzędniczej; mandolinistów, kwartet smyczkowy i chór przy Ochotniczej Straży Pożarnej; chór przy Spółdzielczym Okręgowym Związku Spożywców Stowarzyszenia „Jedność”

• zasłużony w dziedzinie etnografii – w latach 1923-1939, wędrując po okolicznych wsiach dokumentował ludowe pieśni, przygotowywał ich aranżacje muzyczne; wiele z tych utworów ukazało się drukiem w lubelskich czasopismach, m.in. w Śpiewniku Lubelskim

• 11 listopada 2017 r. wpisany został do księgi Pamięć i Zobowiązanie

Józef Lulek

(1905-1988)

• z Lubartowem związany od 1939 r., miał ogromny wpływ na całokształt działalności regionalnej

• nauczyciel języka polskiego w szkolnictwie średnim Lubelszczyzny, od 1954 r. nauczyciel w Liceum Ogólnokształcącym w Lubartowie

• aktywny działacz kulturalno-oświatowy w szkole i w środowisku lokalnym, organizator imprez recytatorskich w zespołach szkolnych, w Powiatowym Domu Kultury i w Klubie Złotego Wieku

• współzałożyciel Koła Miłośników Historii (od 1958 r. działająceg pod nazwą Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Lubartowskiej, a od 1977 r. Lubartowskie Towarzystwo Regionalne), w którym pełnił funkcje: sekretarza, wiceprzewodniczącego, a w latach 1971-1976 przewodniczącego zarządu; w 1984 r. został mianowany Honorowym Członkiem LTR

• członek kolegium redakcyjnego wydawnictwa Lubartów i Ziemia Lubartowska, autor ponad 40 zamieszczonych tam artykułów

• autor artykułów również w innych wydawnictwach regionalnych, a ponadto przewodnika turystycznego Lubartów i okolice (dwa wydania) oraz tomiku wierszy Spotkania liryczne

• delegat na Kongres Kultury Polskiej w 1966 r.; w latach 1972-1975 uczestnik posiedzeń Zespołu Regionalnych i Lokalnych Stowarzyszeń Kultury przy Ministerstwie Kultury i Sztuki

• jeden z pierwszych laureatów nagrody im. Zygmunta Klukowskiego przyznawanej przez Wojewódzką Radę Towarzystw Regionalnych za wybitne zasługi w rozwoju regionalizmu

• jeden z referentów milenijnej sesji popularnonaukowej poświęconej historii Lubartowa i powiatu lubartowskiego, której plonem była publikacja Lubartów. Z dziejów miasta i regionu (wyd. Lublin 1977)

• 3 maja 2013 r. wpisany został do księgi Pamięć i Zobowiązanie

Stanisław Latek

(1931-1953)

• od urodzenia lubartowianin, przedwcześnie zmarły

• miłośnik przyrody i Ziemi Lubartowskiej

• społeczny instruktor kulturalno-oświatowy Powiatowego Związku Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”

• członek młodzieżowego chóru „Służba Polsce” w Lubartowie

• utalentowany poeta, autor około 40 wierszy i pieśni reprezentujących różne odmiany liryki: osobistą, religijną, miłosną, patriotyczno-obywatelską

• autor tekstu i melodii do pieśni „O, Ziemio Lubartowska”, która stała się hymnem lubartowskich regionalistów, a od 1996 r. hymnem miasta Lubartów

• 21.XI.2021 r. wpisany do Księgi Pamięć i Zobowiązanie